Centralna serozna horioretinopatija češće se javlja kod muškaraca srednje životne dobi
Piše: dr. Tatjana Mrdić
Dr. Tatjana Mrdić rođena je 21.01.1979 godine u Trebinju. Osnovnu školu i Gimnaziju završila u rodnom mjestu, a Medicinski fakultet Univerziteta u Beogradu je upisala 1997 godine. Medicinski fakultet završila je 2004 godine, nakon čega je obavljala pripravnički staž na VMA Beograd u trajanju od godinu dana. Od 2005 godine radi kao ljekar opšte prakse u Domu zdravlja Trebinje. 2007 godine prelazi da radi u JZU bolnica Trebinje, gdje je dobila specijalizaciju iz Oftalmologije koju završava 2012 godine i stječe zvanje specijaliste oftalmologa. Zaposlena je u JZU bolnica Trebinje, gdje obavlja funkciju načelnika odjeljenja oftalmologije i pomoćnika direktora za medicinska pitanja JZU bolnice Trebinje. Udata, majka je troje djece.
Centralna serozna horioretinopatija češće se javlja kod muškaraca srednje životne dobi (od20 do 55 godina). Žene oboljevaju 6-10 puta rjeđe od muškaraca, a kod muškaraca starijih od 55 godina bolest može da zahvati oba oka uz veću vjerovatnoću kasnijih komplikacija. Pokazalo se da se bolest češće javlja kod muškaraca sa tipom A ličnosti (ambiciozni, organizovani, nestrpljivi, stalno izloženi stresu). Češća je i kod osoba sa arterijskom hipertenzijom, SLE i drugim autoimunim bolestima, kod konzumiranja psihofarmaka, osoba na sistemskoj kortikostetroidnoj terapiji.
UZROCI I KLINIČKA SLIKA
Centralna serozna horioretinopatija jest odvajanje slojeva makule od njihovnog potpornog tkiva. Danas se zna da do razvoja bolesti dolazi zbog promjena u cirkulaciji horoidee, srednje očne ovojnice, koja se nalazi između retine i beonjače, te promjena u pigmentnom epitelu retine, što sve dovodi do nakupljanja tečnosti ispod retine. Iako su poznati ranije navedeni faktori rizika još uvijek se ne zna zašto kod nekih osoba dolazi do razvoja bolesti, a kod drugih ne.
CSCR se najčešće manifestuje kao jednostrano, naglo i bezbolno zamućenje vida sa iskrivljenom slikom metamorfopsije ili kao tamna, nepomična mrlja u centralnom dijelu vidnog polja koja se ne može otkloniti trljanjem oka ili pokretima oka. Također se može javiti smanjenje kontrasne osjetljivosti boja ili teškoće u raspoznavanju boja. Vidna oštrina se ponekad može korigovati sa malom plus dioptrijom, pa bolest može ostati neotkrivena, ako se ne napravi pregled očnog dna sa širenjem zjenica.
DIJAGNOSTIKA
Osnovno u dijagnostici je napraviti pregled očnog dna sa širenjem zjenica. Pregledom očnog dna se uočava serozno odignuće neurosenzorne retine koje nastaje zbog nakupljanja tečnosti u području žute mrlje, bez prisutnog krvarenja
AMSLEROVA REŠETKA: potvrđuje metamorfopsiju
OPTIČKA KOHERENTNA TOMOGRAFIJA ili OCT: na snimcima se može vidjeti nakupljanje tečnosti ispod retine sa ili bez odignuća retinalnog pigmentnog epitela, a u hroničnom stadiju i atrofija retine.
FLURESCEINSKA ANGIOGRAFIJA ili FAG: pokazuje ranu hiperfluorescenciju koja se razlijeva kao mrlja od tinte ili hiperflurescenciju koja se širi kao dim iz dimnjaka. Zbog mogućih rijetkih, ali ozbiljnih komplikacija FAG nije pogodna za praćenje bolesti, ali je od izuzetnog značaja u slučaju da liječenje zahtijeva fotokoagulacijski tretman laserom.
ANGIOGRAFIJA SA ZELENIM INDOCIJANINOM: nije u rutinskoj primjeni jer su prethodne metode dovoljne za postavljanje dijagnoze, ali je značajna jer se ovom metodom može objasniti patofiziologija bolesti.
LIJEČENJE I PROGNOZA:
Budući da tačan uzrok bolesti nije poznat, nije moguće liječiti uzrok nego samo simptome bolesti.
U prvom redu preporučuje se izbjegavanje stresnih situacija, relaksacija, fizička aktivnost, te prestanak primjene kortikosteroidne terapije, kako sistemske tako i lokalne.
U 80-90% slučajeva dolazi do spontane resorpcije tečnosti ispod retine i poboljšanja vida unutar 4 mjeseca od pojave bolesti i to bez ikakve terapije. Pacijenti koji nemaju kontraindikacije dobivaju diuretike kojima se pokušava ubrzati resorpcija tečnosti. Kod značajnog broja pacijenata oporavak vida nije potpun. Obično se postiže dobra vidna oštrina uz iskrivljenost slike, slabiju kontrasnu osjetljivost, slabije razlučivanje boja.
Ukoliko unutar 4 mjeseca ne dođe do poboljšanja nalaza i poboljšanja vida, odlučuje se na lasersku fotokoagulaciju mjesta propuštanja tečnosti.
Nakon CSCR postoji oko 40% vjerovatnoće da će doći do ponovne pojave bolesti na zahvaćenom oku uz produženo trajanje bolesti. Ukoliko ne dođe do oporavka unutar 6 mjeseci govorimo o hroničnom obliku CSCR. Umanje od 5% slučajeva moguće su komplikacije u obliku horoidne neovaskularizacije, a dugotrajnost procesa može dovesti do trajnog oštećenja pigmentnog epitela i živaca retine što rezultira slabim vidom
Pacijentima sa hroničnim oblikom CSCR, a koji nisu kandidati za lasersku fotokoagulaciju, može se ponuditi mogućnost liječenja fotodinamskom terapijom ili PDT s verteporfirinom u redukovanim dozama.
Ukoliko dođe do neovaskularizacije horoide, najčeće se primjenjuju inhibitori vaskularnog endotelnog faktora rasta(anti-VEGF).
